بررسی توانایی های زبانی کودکان دو زبانه سندرم داون در دو سطح نحوی و واژگانی

کودکان داون کودکانی هستند که دارای ناتوانایی های شناختی و زبانی ناشی از نوعی اختلال کروموزومی می باشند. این اختلال کروموزومی یکی از رایج ترین اختلالات رشدی است که منجر به آسیب دیدگی ذهنی می گردد. مشکلات یادگیری زبان، به ویژه مشکلات بیانی و گفتاری، در کودکان سندرم داون مشخصه مهمی محسوب می شود. بسیاری از کودکان مانند کودکان طبیعی در محیط های دوزبانه متولد می شوند و رشد می کنند. این پژوهش بر پایه پژوهش های اخیر انجام شده در راستای اثبات توانائیهای مختلف زبانی کودکان دوزبانه داون و شناخت تأثیرات دوزبانگی بر روند رشد زبانی آنان خصوصاً تحقیق طولانی مدت کی رینینگ برد و همکاران (2003) در زمینه مقایسه عملکرد زبانی کودکان دوزبانه داون با عملکرد کودکان تک زبانه داون و دوزبانه و تک زبانه طبیعی، در دو سطح نحوی و واژگانی انجام شده است. این پژوهش از نوع مقایسه ای-تحلیلی می باشد. جامعه مورد مطالعه شامل چهار کودک دوزبانه داون به عنوان گروه اصلی آزمودنی ها، هشت کودک دوزبانه طبیعی، هشت کودک تک زبانه طبیعی و هشت کودک تک زبانه داون به عنوان گروههای کنترل می باشد. تمامی آزمودنی ها دختر بوده و سن عقلی آنان بین 8-10 سال بود. روش جمع آوری اطلاعات در این تحقیق شامل تهیه و تدوین آزمون ها، اجرای آنها و بررسی نتایج حاصل می باشد. هر یک از آزمون های نحوی و واژگانی خود شامل سه زیر آزمون می باشند. بدین ترتیب که آزمون واژگانی از سه زیر آزمون تشخیص واژه هم معنا، زیر آزمون تشخیص واژه و زیر آزمون تشخیص واژه نامرتبط در گروه واژگان مرتبط معنایی تشکیل شده است و آزمون نحوی شامل سه زیر آزمون تشخیص شناسه فعلی مطابق با فاعل، زیر آزمون تشخیص زمان دستوری صحیح جملات و زیر آزمون تشخیص آرایش صحیح سازه ای جملات می گردد. نحوه اجرای آزمون ها در مورد کودکان طبیعی به صورت گروهی و در مورد کودکان داون به صورت انفرادی بوده است. تجزیه و تحلیل نتایج آزمون های مربوط به چهار گروه آزمودنی ها با استفاده از نرم افزار آماری spss صورت پذیرفته است. یافته های این تحقیق نشان داد که مهارت های زبانی کودکان دوزبانه و تک زبانه داون در سطح نحوی و واژگانی تفاوتی با یکدیگر ندارد. به عبارت دقیق تر دوزبانگی هیچ تأثیر مخربی بر روند رشد مراحل زبانی فرد دوزبانه ندارد. همچنین عملکرد زبانی کودکان دوزبانه داون در سطح واژگانی مشابهت بسیاری با عملکرد زبانی کودکان دوزبانه و تک زبانه طبیعی در این سطح دارد. که می توان آن را ناشی از توانایی بالاتر کودکان داون در فراگیری واژگان نسبت به فراگیری نحو دانست. از طرفی طبق یافته های این پژوهش مهارت های زبانی کودکان دوزبانه داون، از مهارت های زبانی کودکان تک زبانه و دوزبانه طبیعی در سطح نحوی ضعیف تر می باشد که می توان آن را ناشی از تأخیر در فراگیری نحو درکودکان داون دانست. بر اساس این پژوهش می توان اینگونه نتیجه گرفت که بر خلاف بسیاری از نگرش ها، کودکان مبتلا به سندرم داون می توانند با درجات مختلفی از توانایی به مهارت های زبانی مختلف از جمله دوزبانگی دست یابند بدون آنکه در روند رشد زبانی آنان خللی وارد شود. از این رو لازم است نگرش های سنتی در خصوص عدم قرار دادن کودکان دارای انواع اختلالات ذهنی خصوصاً کودکان مبتلا به سندرم داون در محیط های دوزبانه و برخورد زبانی متفاوت با آنان مورد بازنگری قرار گرفته و شرایطی مهیا گردد که این کودکان بتوانند با برخورداری از حمایت صحیح خانواده و جامعه بر موانع و محدودیت های خویش غلبه کرده و از توانائیها و استعداد های خود استفاده مطلوب را ببرند.